Thì là thân gỗ

Cây thì là được xem là người bạn của các chị em nội trợ. Chúng được sử dụng như một loại thảo mộc làm gia vị hoặc trang trí cho các món ăn. Riêng đối với các món canh cá, loại rau này là nguyên liệu không thể nào thiếu, giúp món ăn có mùi thơm và đẹp mắt hơn. Nhưng liệu thì là chỉ có công dụng thế thôi ư? Còn điều gì thú vị về loài cây này mà chúng ta chưa biết? Nếu còn thắc mắc, hãy cùng Mộc Nhiên tìm hiểu về loài cây này nhé.

• Tên khoa học: Anethum Graveolens
• Tên tiếng anh: Dill
• Tên gọi khác: thìa là

Cây thì là và những thông tin cực kỳ thú vị

Đặc điểm của cây thì là

Cây thì là có 2 loại, loại thân thảo và thân gỗ. Phổ biến hơn cả là loại thân thảo với chiều cao khoảng dưới 90cm. Thân rất mảnh và mềm, phân thành nhiều nhánh, toàn bộ thân và lá đều cùng màu xanh. Tùy cây mà thân nhẵn hoặc có các vết khía nhẹ dọc thân.

Lá có hình chùy, chia thành 3 đầu hoặc 4. Lá nối liền với cuống. Cầm một bó thì là trong tay cảm giác hơi giống một chiếc chổi thần màu xanh vì lá của chúng rất mảnh.

Hoa màu vàng, mọc thành cụm. Mỗi cụm có 1 cuống dài. Đầu cuống xòe ra các hoa nhỏ. Nhìn một cụm hoa như một vòm cầu màu vàng tươi. Quả bế kép, bên trong có hạt trông giống hạt thóc.

Phân biệt rau thì là và thì là thân gỗ

• Tên khoa học: Artemisia Scoparia
• Tên tiếng Anh: Redstem wormwood

Thì là thân gỗ có nhiều đặc điểm rất giống với cây rau thì là, đặc biệt về hình dáng lá, hoa, quả và hạt. Một vài điểm khác biệt như sau:

• Thân cao hơn, khoảng tới 1,3m. Thân về già hóa gỗ. Lá nối trực tiếp với thân và có hình dáng khác với loại rau một chút.

• Vì là thân gỗ nên chúng khẳng khiu và cứng cáp hơn loại bình thường nhiều. Vì vậy, ngoài mục đích phục vụ cho ẩm thực như loại rau thân thảo, cây thì là thân gỗ được trồng để trang trí. Chúng vươn cao và tỏa nhiều nhánh xanh mát, không bị ngả rạp như loại thân thảo. Ngoài ra, loại rau thân thảo có hoa màu vàng, cây thân gỗ có hoa màu trắng.

Nguồn gốc và phân bố

Cây thì là xuất hiện từ rất lâu. Vì vậy, các hình ảnh có được chủ yếu là do các ghi chép khảo cổ để lại. Khoảng 1400 năm trước công nguyên, người ta đã thấy một số di tích còn sót lại trong lăng mộ của Pharaoh Amenhotep II. Vào thế kỷ thứ 7 trước công nguyên, chúng được tìm thấy tại Hy Lạp.

Những tài liệu sau này cho thấy nguồn gốc ban đầu là ở các khu vực giáp biển Địa Trung Hải. Ngoài ra, loại cây này còn mọc dại ở khu vực phía Nam Châu Âu.

Do là một loại thảo mộc khá dễ trồng và thích hợp sử dụng trong nhiều món ăn khác nhau nên loại cây này hiện nay rất phổ biến ở nước ta.

Công dụng của cây thì là nói chung

Bộ phận dùng

• Hầu hết toàn bộ cây thì là đều có thể sử dụng được. Thân, rễ, lá và hạt có thể làm thuốc hay làm gia vị. Lá và thân đặc biệt được dùng cho các món ăn.
• Tính vị: lá rất thơm, hơi hắc, có vị hơi đắng, cay, tính ấm.

Cây rau thì là và giá trị dinh dưỡng

Thì là không chứa lượng calo dồi dào như các loại thực phẩm khác. Đây cũng là một ưu điểm cho những ai muốn giữ ổn định cân nặng hoặc giảm lượng calo nạp vào.

Hàm lượng vitamin C, mangan và vitamin A lớn mới chính là điều khiến cho nó trở nên đặc biệt. Thì là chứa vitamin C giúp tăng khả năng miễn dịch và điều hòa sự trao đổi chất. Vitamin C cũng giúp chữa lành vết thương nhanh hơn. Vitamin A giúp tăng cường thị lực, đồng thời tăng cường khả năng miễn dịch. Canxi trong thì là sẽ giúp xương khỏe mạnh. Mangan giúp hệ thần kinh và não bộ của chúng ta hoạt động hiệu quả.

Thì là cũng có thể giúp ích cho những người bị táo bón vì nó có hàm lượng chất xơ cao và do đó giúp quá trình chuyển động dễ dàng. Nó đóng vai trò hiệu quả trong việc ngăn ngừa các vấn đề về bụng khác như loét và viêm dạ dày vì giúp giảm mức axit quá mức trong dạ dày.

Cứ 9 gram thì là tươi thì sẽ bao hàm (tính theo hàm lượng dinh dưỡng hàng ngày):

• Vitamin A: 4%
• Vitamin C: 8%
• Mangan: 5%
• Calo: 4%
• Sắt: 3%
• Folate: 3%

Rau thì là và những lợi ích về sức khỏe

• Dầu thì là giảm chứng quấy khóc ở trẻ, hỗ trợ điều trị đau bụng nơi trẻ sơ sinh.
• Hạt phơi khô xay nhuyễn hoặc sắc thuốc có hiệu quả với bệnh đau dạ dày.
• Estrogen trong rau thì là hỗ trợ kích thích tiết sữa ở các bà mẹ.
• Có thể sử dụng hạt để sắc uống hàng ngày, với liều lượng khoảng 10gr/ngày.
• Các hoạt chất chống oxy hóa như terpenoids, flavonoid, tannin hỗ trợ ngăn ngừa bệnh tim, viêm khớp dạng thấp, alzheimer và một số bệnh ung thư khác.
• Một số dạng sản phẩm có nguồn gốc từ cây thì là: tinh dầu, thuốc viên, rượu, hạt thì là khô, thuốc sắc.

Sử dụng rau thì là trong các món ăn hàng ngày

Thì là là một loại gia vị rất dễ sử dụng cho các món ăn gia đình. Một số cách sử dụng thì là tươi:

• Đối với món canh chua, rau thì là giống như bước hoàn hảo cuối cùng để cho món canh bớt đi vị tanh của cá và thơm nồng mùi hương của các loại rau gia vị. Khi hít hà tô canh đang nghi ngút khói, cái làm người ta nhớ lâu nhất và nhận ra dễ nhất chính là mùi hương của lá rau thì là.

• Loại rau này thường được rắc lên bên trên để trang trí, hoặc cho vào bước cuối cùng khi gần bắc nồi xuống. Lá của cây thì là được kết hợp phổ biến với khoai tây luộc hoặc nghiền với bơ. Chúng còn rất hay được được trộn trong các món salad.
• Chúng là một vũ khí lợi hại để đánh bay mùi tanh cho các món thịt, cá, trứng.

• Ngoài ra còn dùng loại rau này để làm nước sốt – một phần không thể thiếu cho các món chấm.
• Nếu không sử dụng rau, có thể dùng hạt thì là xay nhuyễn. Khi được rắc lên món súp hoặc rau, chúng sẽ tỏa hương và làm dậy lên một mùi rất hấp dẫn.

Những món ăn không thể thiếu thì là

• Canh chua cá chép
• Cá chép om dưa rau thì là
• Cá thu sốt chua ngọt
• Cá hấp bia
• Cá chẽm xiên
• Lẩu cá chép
• Canh trứng cà chua thì là
• Mực chiên giòn thì là
• Bao tử cá chiên
• Canh hến nấu chua

Cây thì là dùng làm xà phòng, nước hoa

Chiết xuất thì là thu được từ hạt và lá được sử dụng trong y học Ayurvedic từ thời cổ đại. Tinh dầu cũng có những công dụng đáng kể. Nó có hoạt tính chống viêm, giúp cải thiện làn da bị tổn thương. Khi thoa lên da, theo các nghiên cứu, nó có thể giúp da đàn hồi và săn chắc hơn. Nó cũng cung cấp tác dụng chống lão hóa. Toàn bộ làn da được cải thiện khi sử dụng thường xuyên các sản phẩm có chứa chiết xuất thì là. Do hương thơm, nó cũng được sử dụng trong nước hoa và như một chất tạo hương.

Chiết xuất tinh dầu này là nguyên liệu làm đẹp được sử dụng trong các loại kem và huyết thanh. Dưới đây là 4 lý do tại sao bạn cần bổ sung thành phần tuyệt vời này vào thói quen làm đẹp của mình ngay hôm nay:

• Lý do 1 - Thải độc tố
• Lý do 2 - Tăng độ đàn hồi
• Lý do 3 - Chống lại vi khuẩn
• Lý do 4 - Làm mờ các nếp nhăn

Cây thì là tuy nhỏ nhưng nó tạo ra cả một sự đột phá trên làn da của bạn!

Một số bài thuốc hiệu quả từ cây thì là

Các bài thuốc giảm đau

• Giảm đau bụng kinh

Kết hợp lá thì là tươi và rau mùi tây sẽ giúp điều trị chứng rối loạn kinh nguyệt. Cả 2 loại đều sao lên và giã lấy nước. Tỉ lệ pha trộn giữa 2 loại này là 3 dung dịch thì là : 1 dung dịch mùi tây. Có thể uống 3 lần/ngày.

• Trị mụn nhọt, sưng đau

Chuẩn bị: Lá thì là tươi.

Thực hiện: Rửa sạch, giã thì là và đắp lên khu vực mụn. Nếu khu vực đó đã vỡ mủ, nên trộn thêm ít bột nghệ rồi thoa lên vùng đó để làm giảm đau nhức, liền sẹo.

• Giảm đau khớp

Chuẩn bị: Dầu vừng và một ít lá thì là.

Thực hiện: Đem đun dược liệu trong dầu vừng, để nguội, lọc lấy dầu. Khi dùng, sử dụng một ít dầu thoa lên vùng khớp sưng nóng.

Các bài thuốc về hệ hô hấp

Súc miệng bằng dầu hạt thì là giúp hỗ trợ giảm ho, long đờm. Nhai hạt sẽ giúp trị chứng hôi miệng. Cần hỏi ý kiến bác sĩ về liều lượng sử dụng thích hợp.

Viêm phế quản, ho, cảm lạnh: sử dụng khoảng 60gr hạt, hãm với nước đun sôi. Sau đó lọc lấy phần nước uống trong ngày. Nên kết hợp với mật ong, vừa dễ uống vừa có tác dụng kháng khuẩn.

Các bài thuốc khác

• Trị khó ngủ, đau đầu, chữa sỏi thận, khó tiêu, nôn mửa: sử dụng hạt thì là giã nhỏ, sắc uống trong ngày.
• Trị chứng đái rắt: Bỏ một ít thì là ngâm với nước muối, sao vàng, rồi giã nhuyễn. Có thể pha với nước uống hoặc ăn kèm với một số món ăn khô như bánh mì.

Công dụng của cây thì là thân gỗ

Thì là thân gỗ có nhiều đặc tính giống như cây thì là thân thảo. Tuy vậy, chúng lại không được sử dụng phổ biến bằng loại thân thảo. Nhưng có một đặc điểm khiến chúng được ưa chuộng cực kỳ: rất phù hợp làm cây trang trí. Chúng được ưa trồng ở trước nhà, trong góc sân, có khi cả ở hàng rào vì khả năng phát triển tốt và tạo một không gian rất xanh mát. Nhìn thấp thoáng xa xa như một cây thông con đang lấp ló. Khi trổ hoa, nhìn như những chiếc ô thẳng đứng đang vươn lên từ bụi cây xanh um.

Lưu ý khi sử dụng cây thì là

• Cây thì là là một loại thảo dược rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, sử dụng loại cây này sẽ gây ra các triệu chứng: tiêu chảy, sưng lưỡi, sưng họng, dị ứng, buồn nôn, ngứa miệng, ảo giác, nhạy cảm với ánh sáng.
• Phụ nữ mang thai không nên sử dụng quá nhiều vì loại cây này có khả năng kích thích tử cung.
• Nếu đang sử dụng các loại thuốc khác thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng để chữa bệnh. Nếu chỉ sử dụng trong ẩm thực với liều lượng vừa phải thì không ảnh hưởng.

Cách trồng và chăm sóc cây thì là thân gỗ

Phương pháp nhân giống cây thì là

Có thể trồng thì là thân gỗ bằng phương pháp gieo hạt hoặc giâm cành. Nếu có thể xử lý hạt trước khi trồng thì tỉ lệ nảy mầm sẽ cao hơn. Cả 2 cách đều cần giá thể sạch và thoáng. Giá thể cần được giữ ẩm trong suốt quá trình gieo hạt hoặc giâm.

Chỉ nên tách cây con ra chậu riêng khi đã thấy nhú nhiều mầm non chắc khỏe. Để bảo đảm, có thể kiểm tra bầu rễ xem đã nhiều rễ trắng hay chưa. Thời gian mới chuyển cây con sang chậu mới, cần đặt cây ở nơi ít nắng. Dần dần đưa ra ngoài nắng khi cây đã phát triển ổn định.

Các yếu tố cần thiết khi chăm sóc thì là

Đất trồng

Cây không kén đất, khá dễ dàng để chăm sóc. Đất trồng nên được làm sạch cỏ dại, tơi xốp và có độ thoát nước cao. Do cây cũng không quá lớn nên có thể có thể dùng các loại thùng xốp, khay, chậu… phù hợp với kích thước cây và phải đảm bảo có độ thoát nước tốt (đục lỗ dưới đáy giá thể).

Yêu cầu về nước

Thường xuyên tưới nước và giữ cho đất ẩm để tạo điều kiện tốt cho cây phát triển. Tuy nhiên tránh tưới quá nhiều khiến cây bị úng nước.

Phân bón

Kết hợp bón phân cho cây sẽ khiến cây phát triển tốt hơn. Cần bổ sung dinh dưỡng cho cây sau mỗi đợt cắt tỉa hoặc thu hoạch.

Thu hoạch

Khi thu hoạch, cắt tỉa các cành nhánh, để chừa lại phần thân. Có thể thu hoạch thì là quanh năm. Nếu sử dụng làm dược liệu thì nên phơi khô.

Các cách bảo quản rau thì là

• Có thể sử dụng thì là trực tiếp ngay sau khi thu hoạch hoặc bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh.
• Nên sử dụng thì là được cất trong vòng 5 ngày. Nếu vượt quá thời gian này, các chất dinh dưỡng trong rau sẽ bị hao hụt đi và mùi vị không như ban đầu nữa.
• Để có thể giữ rau thì là tươi lâu hơn thì không nên rửa chúng. Trong trường hợp bạn lỡ rửa nước, nên để cho cây ráo nước hoặc sử dụng giấy thấm làm khô thì là trước khi cho vào tủ bảo quản.

• Rau thì là cất trong tủ lạnh được bọc trong giấy hút ẩm có thể giữ được độ tươi lên đến 10 ngày.
• Nếu bảo quản bằng túi nylon, nên có một lớp giấy hút ẩm.

• Ngoài ra còn một phương pháp khác để bảo quản cây rau thì là, đó chính là cấp đông. Sau khi cấp đông thì có thể bảo quản được trong vài tháng mà vẫn giữ nguyên hương vị ban đầu.

Tổng kết

Loài thảo dược xuất sắc này ngoài công dụng là một thực phẩm bổ dưỡng và thơm ngon dùng trong nấu nướng, còn có nhiều ích lợi về mặt y khoa. Nhưng nếu đang tìm cho mình một loại cây vừa có tác dụng trong nấu nướng vừa có thể trị một số loại bệnh đơn giản mà lại rất phù hợp để trang trí thì cây thì là thân gỗ mới chính là sự lựa chọn tối ưu cho bạn.

^©Copyright by Moc Nhien Farm