Cây an xoa hoa tím

Cây an xoa được lưu truyền trong dân gian như một loại dược liệu với nhiều bài thuốc quý. Riêng đối với bệnh gan, chúng là một trong những cái tên thường gặp trong các bài thuốc trị bệnh. Có nhiều câu hỏi đặt ra xoay quanh tác dụng của chúng. Cũng có nhiều nghiên cứu khẳng định hiệu quả là có thật. Hãy cùng với Mộc Nhiên tìm hiểu giá trị của loại thảo dược này, cùng với cách chăm sóc để giữ được dược tính cao nhất nhé.

• Tên khoa học: Helicteres Hirsuta Lour
• Tên gọi khác: tổ kén lông, tổ kén cái, dó lông

Tổng quát về cây an xoa

Đặc điểm của cây an xoa

• An xoa thuộc dạng cây gỗ nhỏ, với chiều cao khoảng 1 – 3m, trên thân có một lớp lông.
• Lá cây có hình trái xoan, thuôn nhọn về phía đầu. Cả trên lẫn dưới của lá đều được một lớp lông mỏng bao phủ, mặt dưới lá có màu trắng. Lá khá lớn, có thể dài tới 20cm và rộng 10 – 15cm.

• Cây sẽ ra hoa trong khoảng tháng 7 – 11. Hoa thường có màu hồng đỏ hơi ngả sang tím và tỏa ra một mùi rất đặc trưng. Mỗi hoa gồm có 5 cánh mọc sát gốc lá.
• Quả an xoa cho ra nhiều hạt, hình trụ và có một lớp lông bao phủ.

Nguồn gốc

Loại cây này thường được tìm thấy trong các khu vực đồi núi, rừng thưa ở các nước như Ấn Độ, Nam Trung Quốc, Campuchia, Thái Lan và cả Việt Nam.

Ở Việt Nam, chúng phân bố rải rác ở các vùng đồi núi trải dài từ Bắc xuống Nam. Tuy nhiên, chỉ có một số khu vực chuyên canh, bao gồm các tỉnh miền núi phía Bắc, Lâm Đồng và Bình Phước.

Phân loại

Hiện nay trên thị trường có hai loại: cây an xoa hoa tím và cây an xoa hoa trắng.

Cây an xoa hoa tím

• Lá cây thuôn, phiến dày, mép lá có răng cưa, lông tơ đều bao phủ ở cả hai mặt lá.
• Khi cây tới mùa sẽ cho ra hoa có màu tím. Hoa mọc sát nách lá. Quả được bao phủ bởi một lớp lông nên khi nhìn sẽ cho cảm tưởng giống như một con sâu róm. Nếu chẳng may sờ vào bằng tay không thì rất dễ bị kích ứng da, gây ngứa.
• Khi sử dụng lá cây để sắc nước sẽ cho một mùi hương đặc trưng, khi uống có vị ngọt nhẹ.

Cây an xoa trắng

• Cây an xoa trắng được gọi như vậy do hoa có màu trắng. So với cây an xoa hoa tím, thì lá cây an xoa trắng có phiến bo tròn và to hơn gấp đôi. Hai mặt lá không có lớp lông tơ. Lá nối trực tiếp vào thân cây. Quả lớn và không có lông.
• Khi sử dụng lá an xoa trắng để sắc thuốc sẽ cho vị đắng chát và tỏa ra mùi hắc. Người ta thường chỉ sử dụng loại cây an xoa tím để chữa bệnh, đặc biệt là các bệnh về gan. Còn đối với an xoa trắng, vẫn chưa có các nghiên cứu nào cho thấy công dụng đối với sức khỏe.

Những ích lợi của cây an xoa hoa tím

Thành phần của cây an xoa tím

• Alkaloid: hoạt chất này có tác dụng chống ung thư, ức chế sự hình thành và phát triển các khối u trong cơ thể.
• Flavonoid: một trong những chất có tác dụng chống oxy mạnh, ngăn ngừa các gốc tự do gây hại trong cơ thể.
• Tiliroside, betulin, axit betulinic là bộ ba hoạt chất có tác dụng kháng viêm tốt.
• Petroleum ether (PE) và dichloromethane (DC): là một trong những lý do khiến cây an xoa có tác dụng hiệu quả đối với việc điều trị ung thư gan.

Cây an xoa dưới góc nhìn y học hiện đại

Cây an xoa là một trong những loại dược liệu hỗ trợ rất tốt cho người bị các bệnh về gan. Ngoài ra, chúng còn có những tác dụng sau:

Có tiềm năng trị ung thư

Các tế bào ung thư vú, ung thư phổi và ung thư tuyến tiền liệt sẽ bị ức chế bởi lignan khi sử dụng cây an xoa. Ngoài ra alkaloid cũng là một trong những tác nhân chính có thể ngăn ngừa việc hình thành các khối u.

Hep – G2 là một trong những tế bào gây ra ung thư gan, rất khó bị tiêu diệt. Các hoạt chất trên trong an xoa còn có khả năng loại bỏ các tế bào trên, làm tiêu giảm khối u gan.

Hỗ trợ điều trị viêm gan và xơ gan

Viêm gan B và C là hai loại viêm gan có tác nhân gây hại là virus. Cây an xoa có nhiều hợp chất kháng virus và kháng viêm mạnh nên rất hiệu quả trong việc điều trị hai loại bệnh này. Việc sử dụng an xoa sẽ tái tạo các mô gan bị hư hại, phục hồi chức năng gan, góp phần cải thiện tình trạng của những bệnh nhân bị xơ gan.

Việc mụn nhọt xuất hiện trên cơ thể nguyên nhân chủ yếu là do nóng gan. Cây an xoa còn có khả năng giải độc, thanh nhiệt cải thiện chức năng gan, rất tốt cho những bệnh nhân gặp phải tình trạng trên.

Giảm cân

Với khả năng cải thiện cân bằng trao đổi chất của cơ thể, loại bỏ mỡ thừa, an xoa là một sự lựa chọn tốt dành cho những người thừa cân.

Giảm đường huyết

Đối với những người bị thừa cân, lượng đường trong máu tăng quá cao có thể gây vỡ các mạch máu, dây thần kinh, gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch như đột quỵ và tiểu đường tuýp 2. Các thành phần trong an xoa lại có tác dụng điều hòa lượng đường trong máu. Vì vậy, có thể sử dụng loại cây này trong liệu trình điều trị bệnh tiểu đường.

Ổn định huyết áp

Việc sử dụng an xoa còn có khả năng ngăn ngừa cao huyết áp. Các loại hợp chất bên trong loại thảo dược này có khả năng lưu thông máu, cân bằng huyết áp. Nhờ đó, ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch như suy tim, nhồi máu cơ tim hay thậm chí cả tai biến mạch máu não.

Chống oxy hóa

Bên trong an xoa có chứa hàm lượng lớn flavonoid là một trong những loại chất chống oxy hóa mạnh. Một số loại bệnh có thể được ngăn ngừa nếu sử dụng thực phẩm giàu loại chất này: bệnh tim, viêm khớp dạng thấp, alzheimer và một số bệnh ung thư khác.

Kháng viêm

Betulin, axit betulinic và tiliroside là bộ ba hợp chất có tác dụng kháng viêm rất tốt. Đối với những người bị bệnh về xương khớp, sử dụng loại nước sắc từ an xoa có thể làm giảm viêm, sưng mỏi khớp, giúp người bệnh đi lại một cách dễ dàng hơn.

Bài thuốc từ cây an xoa hoa tím

Các bài thuốc về gan

Hỗ trợ điều trị ung thư gan

• Bài 1: chuẩn bị 100gr cây an xoa khô. Nấu tất cả nguyên liệu trên với 1 lít nước. Sau khi lượng nước còn 800ml thì tắt bếp. Trước khi ăn khoảng 20 phút thì uống một lần.
• Bài 2: chuẩn bị 50gr an xoa đã sao vàng, 50gr xạ đen. Nấu tất cả nguyên liệu trên với 1,5 lít nước. Sau khi lượng nước còn 800ml thì tắt bếp. Trước khi ăn khoảng 15 phút thì uống một lần.

• Bài 3: chuẩn bị 30gr an xoa đã sao vàng, 30gr cà gai leo. Nấu tất cả nguyên liệu trên với 1 lít nước. Sau khi lượng nước còn 500ml thì tắt bếp. Chia thành 3 lần dùng hết trong ngày.

• Hỗ trợ điều trị viêm gan B

Chuẩn bị 15gr an xoa, 30gr xạ đen, 30gr cà gai leo, 10gr rễ cây mật nhân. Nấu tất cả nguyên liệu trên với 1 lít nước. Sau khi lượng nước còn 500ml thì tắt bếp. Chia thành 3 lần dùng hết trong ngày.

• Bài thuốc trị xơ gan

Chuẩn bị 50gr an xoa, 20gr bán chỉ liên, 30gr cà gai leo. Sắc các nguyên liệu trên với 1,5 lít nước trong vòng 15 phút. Chắt phần nước còn lại sử dụng hết trong ngày sau mỗi bữa ăn.

Điều trị viêm đại tràng

Chuẩn bị 100gr an xoa đã sao vàng hạ thổ. Đem lượng an xoa kể trên nấu với 1,5 lít nước. Khi lượng nước còn lại khoảng 250ml thì tắt bếp, chắt nước ra và sử dụng. Tiếp tục cho thêm 2 lít nước vào đun cho đến khi còn 500ml. Chia thành 2 phần dùng hết trong ngày.

Chữa bệnh tiểu đường

Chuẩn bị 50gr an xoa, 50gr cà gai leo, 50gr dây thìa canh, 20gr lá neem Ấn Độ. Rửa sạch cách nguyên liệu trên và đem sắc với 800ml nước. Khi lượng nước còn khoảng 400ml thì tắt bếp. Chắt lấy nước dùng trước bữa ăn.

Lưu ý khi sử dụng cây an xoa

• Chống chỉ định với phụ nữ có thai và cho con bú. Những người dị ứng với thành phần của thảo dược cũng không được sử dụng.
• Khi sử dụng an xoa vẫn còn sót lớp lông tơ sẽ gây ra tình trạng ho, ngứa rát cổ họng. Sao vàng hạ thổ dược liệu đúng cách để tránh được tác dụng phụ này.
• Không nên sử dụng dược liệu chung với thuốc tây vì sẽ có nguy cơ làm giảm tác dụng của cả hai phương pháp.

• Nếu sử dụng quá nhiều an xoa có thể gây ra tiêu chảy, bụng cồn cào, khó chịu vì đây là một loại dược liệu có tính mát, thanh nhiệt, giải độc.
• Nên dùng an xoa trước bữa trưa khoảng 20 phút. Nhờ đó, cơ thể hấp thụ dược liệu một cách hiệu quả nhất.
• Khi sử dụng an xoa nên lưu ý tránh dùng các thực phẩm có tính hàn như cua, ốc, rau dền đỏ.
• Không sử dụng an xoa cho những bệnh nhân bị huyết áp thấp. Nếu sử dụng sẽ gây ra hiện tượng hoa mắt, chóng mặt.

Cách trồng và chăm sóc cây an xoa

Nhân giống cây an xoa

Giống cây này có thể được nhân giống theo cách gieo hạt hoặc giâm cành. Thời gian để có một cây giống khỏe mạnh từ việc gieo hạt là khoảng 3 tháng. Đối với việc giâm cành, khoảng thời gian này có thể ngắn hơn mà năng suất cũng rất cao.

Cả hai cách đều đòi hỏi giá thể sạch, thoáng và giữ được độ ẩm. Trong quá trình gieo hạt hoặc giâm cành, nên để khay/chậu ở nơi mát, tránh ánh nắng. Chỉ nên đưa ra ngoài nắng khi thân đã có nhiều lá mới và rễ đã đâm ra nhiều.

Các yếu tố cần thiết khi chăm sóc cây an xoa

Đất trồng: ưu tiên sử dụng các loại đất thịt giàu dinh dưỡng. Đất trồng nên được làm sạch cỏ dại, tơi xốp và có độ thoát nước cao.

Nếu không có đất nền, có thể dùng các loại thùng xốp, khay, chậu… phù hợp với kích thước cây và phải đảm bảo có độ thoát nước tốt (đục lỗ dưới đáy chậu).

Ánh sáng: nên trồng cây an xoa ở những khu vực bóng râm, mát mẻ, hạn chế để ánh nắng trực tiếp chiếu vào cây liên tục trong nhiều giờ liền.

Phân bón: để cây có khả năng sinh trưởng tốt thì nên bón phân hữu cơ cho cây, đặc biệt là giai đoạn cây mới được đem về trồng.

Tưới nước: thường xuyên tưới nước và giữ cho đất ẩm để tạo điều kiện tốt cho cây phát triển. Tuy nhiên tránh tưới quá nhiều khiến cây bị úng nước.

Phòng sâu bệnh: cây ít khi gặp phải các loại sâu bệnh. Tuy nhiên, vẫn cần phải thường xuyên chú ý và kiểm tra tình trạng cây để điều trị bệnh kịp thời.

Thu hái và chế biến

Có thể thu hoạch cây tại bất kỳ thời điểm nào trong năm nhưng để có được dược liệu chất lượng tốt thì nên thu hoạch trong giai đoạn từ tháng 5 – 11. Thân, cành và lá cây là những bộ phận chủ yếu được dùng để làm dược liệu.

Sau khi thu hoạch cây an xoa, cần thực hiện sao vàng hạ thổ để loại bỏ lớp lông trên cây để đảm bảo không gây ra tác dụng phụ khi sử dụng. Cách sao vàng hạ thổ:

• Rửa sạch dược liệu đã được thu hái và cắt thành từng đoạn nhỏ, để cho ráo nước.
• Sao tất cả dược liệu trong chảo cho tới khi dược liệu vàng và ngửi thấy mùi thơm.
• Tắt bếp, trải dược liệu đã sao ra một khu vực thoáng mát và để nguội.
• Sử dụng bọc ni lông hay hộp để đựng dược liệu. Bảo quản ở nơi thoáng mát, khô ráo.

Tổng kết

Cây an xoa không phải là một loại dược liệu thường gặp trong đời sống. Chúng cũng không có nhiều công dụng khác ngoài việc chữa bệnh. Nhưng không vì vậy mà tầm quan trọng của nó giảm đi. Càng ngày, những loại thảo dược dễ chăm sóc và sử dụng như vậy càng được tìm kiếm rất nhiều. Tuy vậy, để đạt được hiệu quả tốt nhất, nên nhận sự tư vấn từ bác sĩ hay chuyên gia y tế trước khi sử dụng.

^©Copyright by Moc Nhien Farm