Mận An Phước

Sẽ thật thiếu sót nếu không nhắc đến mận An Phước khi tìm kiếm một loại trái cây mùa hè bổ dưỡng. Ngoài chanh dây và sơ ri thì đây chính là một sự lựa chọn hấp dẫn. Loại quả này rất phổ biến nhờ vào vị ngọt nhẹ và chua thanh đặc trưng. Chúng còn cung cấp rất nhiều chất xơ và vitamin C giúp cho cơ thể luôn được khỏe mạnh. Đặc biệt hơn nữa, việc trồng cây đã không còn quá khó. Với những hướng dẫn cụ thể trong bài này, chắc chắn các bạn đều có thể trồng được tại vườn nhà.

• Tên khoa học: Syzygium Samarangense
• Tên tiếng Anh: Java apple, Wax apple
• Tên gọi khác: roi An Phước, roi đỏ Thái Lan

Nguồn gốc của mận An Phước

Mận được gọi với tên phổ biến là quả roi, là một trong những giống cây bản địa được tìm thấy ở sâu trong các khu rừng thuộc Malaysia và quần đảo Nicobar. Theo quá trình giao thương và khai phá thuộc địa của người Anh, loại trái cây này đã lan rộng qua Philippines và các quốc gia lân cận. Hiện nay, nó đã trở thành một trong các loại trái cây phổ biến ở Lào, Ấn Độ, Pakistan, Thái Lan, Đài Loan, Việt Nam. Mãi đến năm 1903, mận mới bắt đầu được du nhập vào Jamaica và các khu vực khác của Nam Mỹ.

Mận đỏ An Phước hay còn được nhiều người gọi là cây roi An Phước được lai tạo từ giống mận Thongsamsri của Thái Lan với mận xanh đường Việt Nam.

Đặc điểm của mận An Phước

Mận được xếp vào nhóm cây thân gỗ, có chiều cao từ 3 – 10m. Vỏ cây có màu xám hồng và rất dễ tróc. Tán cây dài, vươn rộng ra các hướng xung quanh. Lá cây xanh đậm, có hình elip, gốc tròn, không có răng cưa.

Hoa màu trắng vàng với đường kính khoảng 2,5cm, mọc thành từng chùm. Toàn bộ phần nhụy hoa được bao bọc bởi 4 cánh hoa.

Trái mận hình chuông, vị xốp, vỏ có màu đỏ sẫm. Phần thịt có màu trắng xanh và không có hạt. Nếu đôi khi có hạt thì hạt nhỏ như hạt tiêu, cũng không được dùng để nhân giống.

Các loại có tên là mận phổ biến ở Việt Nam

Một số loại mận có cùng hình dáng hoặc cùng tên gọi là mận trên thị trường. Cần lưu ý một số đặc điểm sau đây để tránh nhầm lẫn.

Mận hậu

Quả tròn, vỏ xanh, nhẵn bóng. Thịt giòn và có vị chát khi ăn. Khi chín quả có màu đỏ giống màu của quả cherry, bên ngoài có thêm một lớp phấn trắng xóa.

Mận An Phước

Quả hình chuông, màu đỏ sậm, sọc rất mờ. Thịt đặc, giòn, có vị ngọt và mùi thơm. Mỗi quả nặng khoảng 100 – 120gr.

Mận hồng đào

Mận hồng đào hay còn gọi là mận Trung Lương thì được chia ra làm hai loại chính: hồng đào sọc và hồng đào đá. Có vị ngọt hoặc có khi nhạt, hiếm khi chua.

Hồng đào sọc có trái tròn, phần cuống hơi nhô lên, trên vỏ có nhiều sọc trắng hồng kéo dài từ cuống đến đáy quả mận.

Hồng đào đá có phần vỏ màu hồng, khi bóp cho cảm giác cứng như khi cầm nắm một viên đá. Khi ăn thấy giòn và ngọt.

Mận trắng

Đây là giống mận có vỏ trắng đục, nhẵn bóng. Ruột không đặc, có hạt. Thịt có màu trắng ngà, mọng nước, giòn, vị chua chua, ngọt ngọt.

Những ích lợi của mận An Phước

Giá trị dinh dưỡng

Mận An Phước là một trong những loại trái cây được nhiều người tìm mua vì hàm lượng dinh dưỡng trong quả rất lớn. Bên trong mỗi quả, người ta thu được:

• Một số loại axit amin có lợi cho sức khỏe như thiamin, niacin, choline...
• Vitamin A, vitamin C
• Chất xơ, protein và các thành phần không béo khác
• Canxi, sắt, kẽm, kali, magiê

Vai trò của mận An Phước đối với sức khỏe con người

Tốt cho mắt

Vitamin A đóng vai trò rất quan trọng đối với thị giác con người. Để giữ cho đôi mắt sáng, khỏe, ít bị bệnh thì việc liên tục bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin A là điều cần thiết. Những bệnh như khô mắt, mờ mắt, cận thị, quáng gà, đục thủy tinh thể… có thể được ngăn ngừa nếu bổ sung đầy đủ vitamin A.

Làm đẹp da

Hàm lượng vitamin A trong mận có thể giúp làn da duy trì được sự căng mọng, trẻ trung. Bên cạnh đó vitamin C và các chất chống oxy hóa khác cũng góp phần làm chậm quá trình hình thành nếp nhăn, ngăn ngừa mụn và viêm da.

Tốt cho phụ nữ mang thai

Các triệu chứng buồn nôn, khó chịu của các bà bầu trong giai đoạn thai kỳ có thể được giảm thiểu bằng cách sử dụng mận.

Ngăn ngừa chuột rút cơ bắp

Nguyên nhân chính gây chuột rút là do thiếu hụt lượng kali trong cơ thể. Bổ sung kali giúp cơ bắp chắc khỏe hơn và giảm thiểu nguy cơ căng cứng cơ bắp.

Kiểm soát mức đường huyết

Bên trong mỗi trái mận An Phước đều có jambosine, một loại chất alkaloid, rất có ích đối với những bệnh nhân đang điều trị tiểu đường. Khi Alkaloid được đưa vào cơ thể, nó sẽ có tác dụng ức chế và điều chỉnh quá trình chuyển hóa tinh bột thành đường, ngăn mức đường huyết tăng quá cao sau bữa ăn.

Ngăn ngừa ung thư

Mận An Phước là một nguồn thực phẩm có chứa hàm lượng lớn các loại vi chất, đặc biệt trong đó phải kể đến vitamin A và vitamin C. Hai loại vitamin này đều là những chất có khả năng tuyệt vời trong việc xử lý các gốc tự do – tác nhân làm gia tăng nguy cơ mắc các loại ung thư cho cơ thể.

Cải thiện hệ thống tiêu hóa

Mận An Phước trông nhỏ là thế nhưng hàm lượng chất xơ lại rất dồi dào. Tiêu thụ nhiều chất xơ sẽ rất tốt cho việc điều chỉnh lượng dinh dưỡng hấp thụ qua đường tiêu hóa. Dùng chúng mỗi ngày có thể giúp hệ tiêu hóa luôn luôn khỏe mạnh. Chúng còn ngăn ngừa chứng táo bón cùng những loại bệnh liên quan khác.

Chữa tiêu chảy và kiết lỵ

Những ghi chép dân gian của người Ấn Độ có đề cập đến việc sử dụng mận để điều trị các trường hợp bị tiêu chảy hay kiết lỵ. Các triệu chứng của hai loại bệnh trên có thể được thuyên giảm chỉ với việc sử dụng loại bột được xay ra từ hạt mận được ngâm trong lọ kín (để khoảng 5 ngày).

Thuốc giảm sốt tự nhiên

Trong dân gian có truyền miệng một bí quyết trị sốt rất hiệu quả chỉ bằng cách ngửi hương hoa mận. Khả năng giải nhiệt, hạ sốt của loại hương này có thể sánh ngang với việc sử dụng paracetamol. Tuy nhiên, vẫn nên ưu tiên sử dụng thuốc đặc hiệu để trị sốt nếu cơ thể vẫn cảm thấy mệt mỏi sau khi ngửi hương hoa.

Củng cố khả năng miễn dịch

Việc tiêu thụ các loại thực phẩm có chứa vitamin C sẽ làm cho hệ miễn dịch của cơ thể hoạt động tốt hơn. Cũng như sơ ri hay chanh dây Israel, lượng vitamin C trong mận có khả năng thúc đẩy việc tái tạo các tế bào bạch cầu – lá chắn bảo vệ cơ thể khỏi những căn bệnh viêm nhiễm thường gặp như cảm cúm, viêm họng….

Chữa bệnh thiếu máu

Ngâm hạt mận rồi nghiền thành bột để trị bệnh thiếu máu là một trong những phương pháp chữa bệnh dân gian mà người Ấn Độ vẫn hay sử dụng. Cách này vừa đơn giản vừa tự nhiên, đặc biệt không có tác dụng phụ, rất an toàn cho sức khỏe.

Hỗ trợ hạn chế sự gia tăng cholesterol

Tổng lượng cholesterol trong cơ thể sẽ luôn luôn ở mức an toàn nếu liên tục sử dụng mận hàng ngày nhờ vào lượng chất xơ liên tục được đưa vào cơ thể. Nguy cơ mắc phải các loại bênh liên quan đến tim mạch như chứng xơ vữa động mạch, đột quy, nhồi máu cơ tim sẽ được giảm thiểu nếu thường xuyên sử dụng mận.

Hỗ trợ giảm cân

Mận An Phước có chứa nhiều chất xơ. Vì vậy, khi ăn, cơ thể sẽ cảm thấy no nhưng thực tế lượng calo được đưa vào luôn ở mức thấp. Ngoài ra lượng chất béo và đường cũng không quá cao, rất thích hợp để kết hợp trong các liệu trình giảm cân.

Mận An Phước được sử dụng như thế nào trong ẩm thực?

Thông thường, mận An Phước vẫn được ăn sống là chủ yếu. Ngoài ra, chúng có nhiều cách sử dụng và cũng rất dễ để kết hợp trong nhiều món ăn khác nhau. Không chỉ là món ăn giải khát, chúng còn được dùng làm các món cocktail, gỏi, salad. Làm mứt từ loại mận này cũng rất ngon.

Một số lưu ý khi sử dụng mận An Phước

• Tuy mận rất tốt cho sức khỏe nhưng nếu ăn không đúng cách sẽ gây một số phiền phức. Sử dụng quá nhiều mận có thể gây ra một số tác dụng phụ như đầy bụng, khó tiêu, hoa mắt, chóng mặt, tụt huyết áp.
• Không nên ăn mận khi đói vì lượng vitamin C sẽ ảnh hưởng không tốt cho dạ dày. Vitamin C có khả năng kích thích dạ dày tiết ra nhiều dịch hơn, dễ gây nguy cơ loét dạ dày.
• Mận rất dễ bị thối ủng, dập do bị sâu. Do đó, cần phải lưu ý kiểm tra và rửa sạch quả trước khi sử dụng.

• Ăn kèm mận chung với tôm có thể gây ngộ độc thực phẩm. Asen pentoxide và vitamin C khi hết hợp với nhau sẽ gây ra hiện tượng đau bụng, buồn nôn, khó tiêu, chóng mặt….
• Không nên gọt vỏ mận trước khi ăn do chất oxy hóa tập trung chủ yếu ở phần vỏ. Chỉ cần rửa sạch, có thể rửa với nước muối để an tâm hơn.
• Không nên sử dụng mận chung với dưa chuột vì sẽ khiến vitamin C trong mận bị trung hòa.

Cách trồng và chăm sóc cây mận An Phước

Đất trồng

Mận An Phước có khả năng sinh trưởng tốt trên hầu hết mọi loại đất thường dùng để trồng cây. Tuy nhiên, để thu hoạch được nhiều quả có chất lượng, vẫn nên sử dụng những loại đất giàu dinh dưỡng và phải đảm bảo có độ thoát nước tốt để tránh hiện tượng ngập, úng.

Nếu trồng trong chậu thì đường kính chậu phải từ 0,5m trở lên. Cần đục lỗ dưới đáy để phòng trường hợp cây bị ứ nước. Nên rải thêm một lớp sỏi dưới đáy chậu phòng trường hợp rễ cây che lấp lỗ thoát nước.

Ánh sáng

Vị trí trồng ảnh hưởng rất nhiều đến số lượng quả và khả năng sinh trưởng của mận An Phước. Nơi thích hợp nhất là những khu vực thường xuyên có nắng trực tiếp. Đối với mận trồng trong chậu thì nên phủ thêm một lớp che chắn, tránh trường hợp chậu quá nóng làm chết rễ non xung quanh thành chậu.

Yêu cầu về nước

Khi mới đem mận về trồng, cần thường xuyên cung cấp nước cho cây. Giai đoạn mận An Phước ra hoa, cần giữ cho cây khô ráo. Đến mùa ra quả, bổ sung thêm nước để thu được nhiều quả hơn.

Bón phân

Cần thường xuyên bổ sung phân hữu cơ cũng như bồi thêm đất để kích thích cây phát triển và đậu nhiều quả hơn.

Cắt tỉa

Những cành vượt, cành sâu bệnh, cành già nên được ưu tiên cắt tỉa. Không nên để cây phát triển vượt qúa 3,5m. Nếu cây quá cao, chất dinh dưỡng dễ bị phân tán và sẽ gây nhiều khó khăn trong việc thu hoạch lẫn chăm sóc.

Phòng trừ sâu bệnh

Mận An Phước có khả năng kháng sâu bệnh tốt. Tuy nhiên, chúng lại dễ bị rệp trắng bám trên cành non và dưới lá. Cần tưới nước mạnh vào thân và lá để rệp không bám được nữa.

Thu hoạch và bảo quản mận An Phước

• Mận An Phước cho quả quanh năm nhưng mùa sai nhất là từ tháng 11 đến tháng 6 năm sau. Đây là đợt quả có vị giòn và ngọt đậm nhất trong các vụ trong năm.
• Ưu tiên thu hoạch những quả có các đặc điểm sau: quả khi cầm cho cảm giác chắc tay, không bị sâu bệnh hay dập nát; phần cuống còn xanh, dính chặt vào quả; phần vỏ đã chuyển hẳn qua màu đỏ và có thể ngửi thấy hương thơm.

• Nếu phần đuôi mận co lại thì quả vẫn còn non, cần giữ lại trên cây chờ quả già.
• Nên thu hoạch từng quả một để quả giữ được độ tươi. Quả chất lượng nhất khi ruột đặc, thịt xốp, ăn có vị ngọt, mọng nước.

Tổng kết

Mận An Phước là một loại quả bổ dưỡng. Không những có thể dễ dàng chế biến thành nhiều món ngon khác nhau, chúng còn có nhiều lợi ích về sức khỏe. Cây cũng không cầu kỳ về mặt chăm sóc và có thể cho ra quả quanh năm. Nếu khu vườn nhà bạn vẫn còn thiếu cây ăn trái, thì mận An Phước là một sự lựa chọn hấp dẫn không thể bỏ qua.

^©Copyright by Moc Nhien Farm