Nhất mạt hương

Nhắc tới nhất mạt hương, người ta dễ dàng nhớ ra ngay hình dáng vì chúng khá khác biệt so với các loại cùng loài. Chúng được gọi là cây mọng nước vì cả thân lẫn lá đều mọng nước. Đôi khi có thể có chút nhầm lẫn với húng chanh nhưng sẽ rất dễ phân biệt dựa theo kích cỡ lá và mùi thơm. Khác với húng chanh, nhất mạt hương chỉ mọc thành bụi rất thấp (khoảng 20cm) và tỏa rộng ra tới khoảng 80cm. Phần thân chính sát gốc lâu năm có thể hóa gỗ.

• Tên khoa học: Plectranthus Hadiensis
• Tên tiếng Anh: Vicks plant, Cuban oregano
• Tên gọi khác: sen thơm, sen đá thơm, vượng tài 

Thông tin chung về cây nhất mạt hương

Những đặc điểm riêng

Nhất mạt hương cũng là một loại bạc hà. Vì vậy, đặc trưng của chúng là mùi hương rất hấp dẫn. Hương thơm nổi bật và có nhiều tác dụng hữu ích sẽ được Mộc Nhiên đề cập ở phần sau. Vì mùi hương và hình dáng mà chúng còn được gọi là sen đá thơm. Mùi thơm tỏa ra xung quanh, dù không vò lá.

Chúng có thân chính và phân nhánh tự do. Thoạt nhìn có vẻ hơi mất trật tự vì cây xòe khắp các phía và mọc dài ngoằng. Bù lại, chúng rất dễ tạo kiểu tùy theo cách cắt và khu vực. Vì tính chất tự do và dễ chịu này mà chúng được dùng để trang trí nhiều khu vực khác nhau.

Khi cây trưởng thành, lá có thể dài tới 6 – 7cm. Quanh lá có lông. Tên khoa học của nhất mạt hương có chữ "tomenstosa" – mang ý nghĩa là lớp lông tơ bao phủ trên lá của cây (từ gốc: tomentum).

Nhìn lá như chiếc vỏ sò với các đường gân bên dưới. Rìa lá có răng hoặc lượn sóng. Lá nối liền với cuống và cùng có màu xanh lục nhạt nên nhiều khi không thấy có sự phân biệt giữa lá và cuống lá. Đôi khi người ta nhầm lẫn cây này với húng chanh. Tuy nhiên, về kích cỡ và mùi hương đều rất khác biệt. Ảnh dưới đây thể hiện rõ kích thước lá của hai loại này.

Cây có hoa mọc dài. Hoa màu tím đậm, xanh nhạt hoặc tím nhạt. Hoa mỏng manh và không thường xuất hiện.

Nguồn gốc của nhất mạt hương

Người ta tìm thấy nhất mạt hương ở Nam Phi. Sau này chúng phổ biến ở rất nhiều đất nước. Tuy nhiên, trước đây chúng nằm trong danh sách các loại cây hiếm gặp. Về sau này mới được nhân giống rộng rãi.

Công dụng của cây nhất mạt hương

Trang trí không gian sống

Nhất mạt hương tuy nhỏ bé nhưng lại rất được lòng người trồng. Chúng được sử dụng để trang trí không gian theo nhiều cách khác nhau, như:

• Trang trí bàn học, bàn làm việc. Mùi hương vừa thư giãn và kích thích óc sáng tạo. Mùi hương khi tỏa ra từ lá sẽ làm muỗi tránh xa.

• Trang trí ở sân vườn: tận dụng khả năng phát triển tự do của nhất mạt hương, nhiều người dùng để phủ mặt đất hoặc tạo thành dây leo. Chúng cũng cực kỳ phù hợp để trồng chậu treo.

• Trang trí theo kiến trúc: đây là một trong những loại kiểng lá thường được sử dụng để tô điểm trong kiến trúc nội và ngoại thất. Một vài cây sen thơm đặt đúng chỗ có thể tạo nên điểm nhấn rất khác biệt và ấn tượng cho kiến trúc tổng thể.

Tạo cảm giác thư giãn, được sử dụng như một loại thảo dược

Được coi là một loại thảo dược nên nhất mạt hương có những lợi ích về sức khỏe nhất định.

Một trong những lợi ích đầu tiên mà nhiều người biết đến là xoa dịu tinh thần từ mùi hương dịu nhẹ của lá. Hương thơm thanh mát dìu dịu trong không gian và sẽ rõ nét hơn khi bạn chạm tay vào. Giống như hương thảo, mùi hương này có tác dụng làm giảm căng thẳng và áp lực, tăng khả năng tập trung và kích thích tinh thần hứng khởi.

Người ta còn sử dụng lá nhất mạt hương để xông cho xoang và mỗi khi tắc nghẽn đường hô hấp. Ngoài ra, chúng còn có tác dụng giúp giảm đau cơ, giảm bầm tím và các triệu chứng viêm khớp. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần sử dụng như một loại thuốc chữa bệnh.

Cách trồng và chăm sóc cây nhất mạt hương

Cách nhân giống cây nhất mạt hương

Nhất mạt hương có thể trồng từ hạt hoặc giâm cành. Việc giâm cành cũng khá dễ nên nhiều người chọn cách này hơn nếu như trong vườn đã trồng sẵn.

• Cắt cành nhất mạt hương khoảng 12 cm. Chọn cành khỏe, lấy khoảng 3 – 4 mắt lá từ vết cắt. Nếu sử dụng thuốc kích rễ, nhúng phần gốc của đầu dưới vết cắt vào đó. Đây không phải là bước bắt buộc. Nếu không dùng kích rễ, bạn chỉ cần giâm cành trong môi trường đất ẩm. Tưới nước cho cành giâm bằng cách phun sương nhẹ, phun cách ngày để đảm bảo độ ẩm vừa đủ.

• Rễ thường mọc ra vào tuần thứ 3. Sau đó những chiếc lá đầu tiên bắt đầu xuất hiện. Qua tháng thứ 2, cây con bắt đầu phát triển nhanh chóng. Khi rễ nhiều hơn, lá cũng xuất hiện nhiều hơn, cần chuyển cây qua chậu lớn hơn. Chúng sẽ lan rất nhanh.

Ngoài ra, hãy thử giâm cành trong nước. Với cách này, cần dùng một ly nhỏ đầy nước và thả cành vào, thay nước 2 lần/tuần, bảo đảm nước không bị đen đục. Khi cây ra rễ thì đặt vào bầu đất.

Những yếu tố cần thiết khi trồng cây

Nhất mạt hương rất dễ trồng. Chỉ cần chú ý một vài điều đơn giản về ánh sáng và chế độ nước tưới là đảm bảo cây phát triển khỏe mạnh quanh năm. Cây không đòi hỏi đặc biệt về dinh dưỡng. Mộc Nhiên ưu tiên sử dụng phân hữu cơ cho loại cây này.

Giá thể

Nhất mạt hương sẽ phát triển tốt nhất trong giá thể tơi xốp. Vì chúng là loài cây giữ nước nên một giá thể thoáng sẽ hỗ trợ rất tốt cho quá trình thoát nước và ngăn ngừa ngập úng, thối rễ.

Ánh sáng

Nếu trồng ở ngoài trời, nên đặt nhất mạt hương ở khu vực dưới các tán cây bự. Chúng ưa nắng nhưng không chịu được ánh nắng gay gắt, vì vậy một chút bóng mát sẽ phù hợp hơn nhiều.

Nếu trồng cây trong nhà, cần cho chúng ở gần cửa sổ để có thể hứng được một ít ánh sáng tự nhiên. Nếu không, bạn cần dùng bóng đèn để có đủ ánh sáng cho cây quang hợp.

Nước

Cây sen thơm có khả năng giữ nước tốt. Điều này đồng nghĩa với việc không cần tưới quá thường xuyên và nên lưu ý mức độ tơi thoáng của giá thể để căn chỉnh lượng nước phù hợp. Mỗi lần tưới, cũng chỉ nên tưới vừa đủ. Vì thân mọng nước nên chúng rất dễ bị úng. Cũng cần tưới lượng nước khác nhau đối với cây ngoài trời và cây đặt trong nhà.

Một số vấn đề có thể gặp phải khi trồng sen đá thơm

Rụng lá

Lượng nước tưới và ánh sáng ảnh hưởng tới mức độ rụng lá héo lá của sen đá thơm. Vì vậy, cần tránh: tưới quá nhiều nước, tưới quá ít nước, thiếu ánh sáng làm cây không quang hợp được, khu vực trồng quá nắng gây héo rũ.

Sâu bệnh

Nếu không đảm bảo được các yếu tố liên quan tới ánh sáng và độ ẩm ở trên, cây sẽ dễ gặp các loại sâu bệnh như ốc sên, rệp, nấm lá, sương mai. Nếu các hiện tượng này xảy ra, cần di chuyển chỗ trồng cây, xem xét lại giá thể và lượng nước tưới cũng như ánh sáng phù hợp.

Nhìn chung, cây sen đá thơm (nhất mạt hương) không khó trồng và cũng không cần chăm sóc quá kỹ. Cần quan sát vẻ ngoài của cây để có hướng thay đổi phù hợp. Biểu hiện rõ nhất của cây yếu là rũ lá và giảm mùi thơm.

Những lưu ý khi trồng cây nhất mạt hương

• Tránh đặt cây ở khu vực nhiều gió vì gió sẽ làm cây bị gãy.
• Nếu trên cây có lá úa, vàng, dập, úng, cần phải cắt tỉa thật sớm để tránh lây lan. Vì thân của chúng mọng nước, nếu không cắt tỉa kịp, chúng rất nhanh làm cây bị kém phát triển.
• Trước khi cắt tỉa, nên hạn chế hình thành hoa bằng cách kẹp các nhánh cây lại. Điều này sẽ giúp cây giữ được sức sống tốt hơn. Khi đó, năng lượng và sức sống của cây sẽ dồn vào việc tạo nhánh và tán lá hơn là dồn dinh dưỡng vào hoa. Nhờ đó, sau khi cắt tỉa, phần cây mới mọc ra sẽ trọn vẹn và xanh mướt hơn nhiều.

Tổng kết

Với hình dáng lá xinh xắn đáng yêu và màu xanh mát mắt cùng với hương thơm thư giãn, nhất mạt hương đem lại cho người trồng cảm giác dễ chịu và vui tươi. Người ta trồng loại cây này để trang trí ở rất nhiều nơi vì những ứng dụng linh hoạt của chúng.

^©Copyright by Moc Nhien Farm