Hoa thanh điệp

Những năm gần đây, các loài hoa màu xanh thiên thanh như hoa thanh điệp rất được ưa chuộng tại Việt Nam. Nếu trước đó, các khu vườn thường rợp màu sắc rực rỡ thì bây giờ hầu hết những bạn chơi hoa đều tìm cho được màu xanh đặt xen kẽ. Có lẽ một trong những nguyên nhân chính là vì nền nhiệt gia tăng, thời tiết nóng bức hơn nên người ta muốn có thêm những sắc màu dịu mát. Loài hoa màu xanh này bỗng trở nên "nóng bỏng" trên thị trường cây cảnh nhờ màu sắc mát rượi. Không chỉ thế, chúng còn có rất nhiều ưu điểm đáng kể. Cùng Mộc Nhiên khám phá nhé!

• Tên khoa học: Rotheca Myricoides, Clerodendrum Ugandense
• Tên tiếng Anh: Blue glory bower, Blue butterfly bush
• Tên gọi khác: cánh tiên

Những thông tin thú vị về hoa thanh điệp

Đặc điểm của cây hoa thanh điệp

Thanh điệp là cây hoa thân gỗ, chúng là cây bụi cao, có thể vươn cao tới khoảng 2m. Cây tỏa nhiều nhánh xung quanh thành bụi rậm rạp.

Lá cây hình thoi, có lông mịn. Gân nổi rất rõ trên mặt lá. Lá màu xanh lục sáng bóng. Chiều dài khoảng 10cm và rộng khoảng 7cm. Chúng khá mỏng và có rìa răng cưa. Vì là cây thường xanh nên lá chỉ rụng khi già và không rụng vào mùa đông. Lá có mùi hương như mùi gia vị.

Nét độc đáo nhất chính là những bông hoa thanh điệp – mang hình cánh bướm màu xanh như tên gọi của nó. Bông hoa có tới 2 màu xanh kết hợp trông rất bắt mắt. Sắc xanh là điểm đáng chú ý vì rất hiếm loài hoa có màu sắc như vậy.

Màu sắc xanh đậm hay nhạt phụ thuộc và thời tiết. Càng lạnh màu sẽ càng đậm hơn. Vì thế, có khi chúng kết hợp 2 màu trắng và xanh hoặc xanh và tím. Nhị và nhụy hoa kéo dài khẽ cong lên như ăng-ten ở đầu con bướm. Hoa ra thành cành dài bao gồm nhiều hoa. Mùa hoa thường rất rộ, vì thế cả cây hóa thành 1 biển mây xanh biếc.

Cây hoa thanh điệp có quả màu đỏ.

Nguồn gốc của cây hoa thanh điệp

Loài cây này có nguồn gốc từ miền đông nhiệt đới châu Phi (Kenya và Uganda). Thanh điệp là loại cây bụi dễ trồng, có thể trồng trong chậu và không cần chăm sóc quá đặc biệt. Cây cho ra hoa thường xuyên, thường rộ hoa vào mùa thu và mùa xuân. Trước đây chúng được tìm thấy ở các nơi ven suối, ven rừng. Trông chúng như 1 loài cây hoang dại. Về sau, hình dáng và màu sắc độc đáo đã nhanh chóng thuyết phục người ta đem về nhà trồng và phổ biến ở nhiều đất nước.

Hoa thanh điệp và những giải thưởng ấn tượng

Thanh điệp rất phổ biến và được ưa chuộng ở nước ngoài, đặc biệt nơi có khí hậu ấm áp. Đây là một trong những cây được nhận giải thưởng danh giá Award of Garden Merit của Hiệp hội Trồng trọt Hoàng Gia. Giải thưởng này chỉ dành cho những cây đáp ứng được các yêu cầu sau:

• Là loài cây xuất sắc trong điều kiện thích hợp
• Luôn sẵn có tại các vườn ươm và trung tâm cây cảnh
• Có cấu tạo tốt
• Ổn định về hình thức và màu sắc
• Khả năng chống chịu sâu bệnh hợp lý

Giải thưởng sẽ được quyết định khi cây được đưa lên diễn đàn gồm các chuyên gia do Hiệp hội chỉ định. Đánh giá này phải được Ủy Ban Thực vật liên quan phê chuẩn.

Phân biệt cây hoa thanh điệp và Bharangi plant

Hoa thanh điệp trông rất giống với loài thảo dược phổ biến trong hệ thống y học Ayurvedic. Loại thảo dược này có tên khoa học là Clerodendron Serratum Ayurvedic (Bharangi plant) – nổi tiếng với tác dụng trị bệnh về hô hấp và phế quản. Trong khi đó, cây thanh điệp (cánh tiên) đặc biệt được dùng để ổn định đường huyết.

Lá của Bharangi lớn hơn. Lá cũng hình elip nhưng dáng tròn hơn và thân cứng cáp hơn. Hoa của 2 loại này cực kỳ giống nhau về hình dáng. Màu sắc của Bharangi có pha một chút màu hồng nhẹ. Cây Bharangi hầu như không tìm thấy tại Việt Nam, và chúng cũng không độc hại.

Công dụng của cây hoa thanh điệp

Hoa thanh điệp và ứng dụng trong y học cổ truyền các nước

Hoa thanh điệp (cánh tiên) tuy không phổ biến làm thuốc ở Việt Nam nhưng chúng lại là 1 loại thảo dược trong y học dân gian ở một số nước khác. Ví dụ:

• Tác dụng giảm huyết áp nếu sử dụng đúng liều lượng bác sĩ hướng dẫn. Không nên tùy ý sử dụng.
• Người châu Âu và châu Phi sử dụng vỏ của loài này ở dạng bột để điều trị rắn cắn.
• Người Masai dùng vỏ rễ trị sốt ở gia súc và tiêu chảy ở bê.

• Người Haya và Shambala đã sử dụng để điều trị đau bụng kinh và ho, nhọt và sưng tấy có liên quan đến suy nhược.
• Rễ cây cũng được dùng chữa đau ngực, cảm lạnh, chảy máu nướu răng và khó tiêu.
• Ở Tây Phi, cây được dùng làm thuốc giảm đau và hạ sốt.
• Ở các nước châu Á, loài này được pha thành trà để giảm sưng và đau.

Hoa thanh điệp trong góc nhìn của y học hiện đại

Dựa trên các tác dụng y học cổ truyền, cây hoa thanh điệp được y học hiện đại nghiên cứu tỉ mỉ. Có các kết luận chính thức về tác dụng chống tăng đường huyết và rối loạn lipid máu. Vì thế, ở Kenya, người dân sử dụng chúng để hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.

Một số nghiên cứu mới cho thấy chúng có tác dụng trong việc kết hợp điều trị Covid-19. Tuy nhiên, việc ứng dụng có lẽ còn cần thêm thời gian. Ngoài ra, dịch chiết của hoa thanh điệp có tác dụng chống đột biến gen.

Hoa cánh tiên – loài hoa trang trí tuyệt đẹp

Ở Việt Nam, cây hoa cánh tiên là 1 cây trang trí xuất sắc. Từ hình dáng đến màu sắc đều rất thu hút sự chú ý. Màu xanh vừa hiếm vừa lạ, lại mang tới nét êm ả cho không gian. Sắc màu trẻ trung, lạc quan đem lại cho khu vườn vẻ tươi sáng và mát lành.

Hoa thanh điệp còn rất phù hợp để trồng xen kẽ với các loại cây và màu hoa khác. Màu xanh đặt giữa hoa trắng sẽ làm khu vực trồng thêm nổi bật. Khi đặt chúng giữa các sắc đậm như đỏ, vàng thì khu vườn thêm hài hòa dịu mắt. Đặc biệt, nếu được phối chung các màu hoa hồng hoặc tím thì cả khu vườn trở thành bản tình ca lãng mạn.

Cách trồng và chăm sóc hoa thanh điệp (cánh tiên)

Cách nhân giống thanh điệp

Phương pháp đơn giản và hiệu quả nhất là giâm cành. Thậm chí, chỉ cần cắt cành cắm vào đất ẩm là sẽ có cây con mới. Chỉ cần giá thể sạch, đủ ẩm và đặt cành giâm ở nơi không có ánh sáng. Giữ ẩm cho cành giâm và giá thể trong suốt thời gian đợi chúng ra rễ.

Khi cây bắt đầu ra mầm mới, cần đợi thêm khoảng 2 tháng mới chuyển chậu. Lúc này có thể đưa cây ra ánh nắng từ từ.

Cách trồng và chăm sóc hoa thanh điệp

• Hoa thanh điệp có thể phát triển cả ở các điều kiện khắc nghiệt. Chúng không rụng lá vào mùa đông và cũng có thể phục hồi sau khi héo rũ vì nắng. Vì thế, việc chăm sóc cây khá dễ dàng.
• Hoa cánh tiên này rất ưa ánh nắng. Chỉ cần che chắn vào những hôm nắng quá gay gắt. Nếu ánh sáng ít, cây vẫn ra hoa nhưng không nhiều bằng cây đặt ở ánh sáng toàn phần. Vào mùa đông, có thể đem cây vào nhà và dùng đèn cho cây quang hợp. Chúng vẫn sẽ ra hoa nếu ánh sáng đủ.

• Tuy cây ưa nắng nhưng cũng cần độ ẩm cao. Vì vậy, cần cho giá thể đủ nước. Vào mùa nóng, nên tăng tần suất tưới và giảm lại khi mùa mưa đến. Cây không ưa ngập úng, vì thế giá thể cần thoát nước tốt. Trong trường hợp cây mới bị ngập úng, có thể nhanh chóng thay giá thể. Cắt bỏ những phần rễ bị thối, sau đó tiếp tục trồng cây vào giá thể mới thì cây sẽ vẫn phát triển lại.

• Cây hoa thanh điệp không đòi hỏi đặc biệt về dinh dưỡng. Vì thế, có thể bón phân định kỳ bằng bất cứ loại nào có sẵn. Sau mỗi đợt hoa, cần cắt tỉa cành. Nên bón phân trước và sau khi cắt tỉa để cây hồi phục.
• Việc cắt tỉa sẽ giúp cây phát triển thành bụi lớn, với nhiều nhánh mới và vì thế nhiều hoa hơn. Cũng có thể giới hạn độ phát triển bằng cách cắt tỉa.
• Cây gần như không thu hút sâu bệnh.

Tổng kết

Chỉ riêng với sắc hoa xanh, thanh điệp đã đủ mang tới sự thu hút đáng kể. Thêm hình dáng như cánh tiên, đóa hoa dịu dàng này tạo ra một khung cảnh huyền diệu cho khu vườn.

^©Copyright by Moc Nhien Farm