Bạch hoa xà C1

Cây bạch hoa xà được trồng chủ yếu là để trang trí. Chúng thuộc một chi cây có tên Plumbago với nhiều màu sắc khác nhau. Chi này đã được sử dụng hàng ngàn năm trong y học cổ truyền như một loại thảo dược thanh nhiệt giải độc. Riêng loại hoa màu trắng là ít công dụng nhất, nhưng bù lại, chúng được ưa chuộng để trồng trang trí các khuôn viên nhà và nơi công cộng. Trong bài viết này, Mộc Nhiên sẽ phân biệt các loại hoa xà để chúng ta không bị nhầm lẫn nhé.

• Tên khoa học: Plumbago Auriculata Alba
• Tên tiếng Anh: White leadwort, Ceylon leadwort, Cape leadwort
• Tên gọi khác: bạch tuyết hoa, cây đuôi công hoa trắng

Cây bạch hoa xà – nguồn gốc và phân bố

Đây là một loại cây khá phổ biến bởi chúng mọc hoang ở bất kỳ vùng miền nào ở nước ta. Chủ yếu bạch hoa xà có nguồn gốc từ các vùng Nam Phi. Nhưng các loài khác cùng chi thì được trồng dày đặc ở Srilanka và Ấn Độ.

Đặc điểm của cây bạch hoa xà

Bạch hoa xà thuộc loại cây thân thảo, có gốc dạng thân rễ. Chiều cao trung bình từ 0,3 – 0,6m. Tuy nhiên, nếu chịu khó cắt tỉa và tạo dáng, chúng có thể vươn cao hơn 1m và tỏa rộng.

Lá cây mọc so le nhau, thuôn dài, có hình trứng, nhọn về phía đầu. Bề mặt lá không có lông, mép không răng cưa, mặt dưới lá có màu trắng nhạt.

Cây bạch hoa xà cho hoa màu trắng. Hoa thường nở ở nách lá và ngọn, có lông dính. Tràng hoa gồm 5 cánh, dài gấp đôi đài. Cây có hoa quanh năm, cứ gần tàn lại sẵn sàng một đợt hoa mới. Hoa của chúng rất mỏng manh, chỉ phun nước nhẹ cũng có thể rũ xuống. Bù lại, mỗi đợt hoa thường nở bung cả cây, trắng muốt diễm lệ. Nét mong manh ấy càng làm cho loài hoa này thêm duyên dáng.

Các cây hoa xà dễ nhầm lẫn

Cùng chi với cây bạch hoa xà

Cùng chi với bạch hoa xà còn có một loại hoa xà màu trắng khác gọi là Plumbago zeylanica. Tuy nhiên, hoa này nhỏ hơn, các cánh hoa hẹp hơn so với hoa của cây bạch hoa xà. Khoảng cách giữa các cánh hoa cũng rộng hơn nhiều. Cánh của bạch hoa xà tròn và phiến cánh hoa rộng hơn.

Ngoài ra, còn có hoa thanh xà màu xanh nhạt, hoa thanh xà màu xanh đậm và xích hoa xà màu đỏ. Chi loài này là loại dược liệu rất quan trọng và rễ của loại thảo mộc này rất hiệu quả đối với các bệnh rối loạn tim, rối loạn gan và các rối loạn liên quan đến hệ thần kinh.

Trong các loại cùng họ này, chỉ có cây bạch hoa xà hoa lớn là không được nhắc tới với ứng dụng của thảo dược. Các loại khác đều có nhiều ứng dụng rất đáng kể.

Khác chi loài mà gần giống tên – cây bạch hoa xà thiệt thảo

Trên thị trường hiện nay còn có một loại cây khác thường rất dễ nhầm lẫn với bạch hoa xà đó là bạch hoa xà thiệt thảo (Herba hedyotidis diffusae).

Bạch hoa xà thiệt thảo có hình dáng gần tương tự như cây bạch hoa xà nhưng vẫn có một số điểm để phân biệt như:

• Chiều cao cây chỉ khoảng 20 – 25cm.
• Phía sau mặt lá không có màu trắng, lá nhỏ hơn nhiều so với bạch hoa xà.
• Tràng hoa có 4 cánh ít hơn 1 cánh cho với bạch hoa xà. Hoa cũng nhỏ hơn bạch hoa xà rất nhiều.

Ứng dụng của các cây họ hoa xà Plumbago trong y học

Cây bạch hoa xà loại hoa nhỏ (Plumbago zeylanica)

Những bộ phận thường được sử dụng là rễ và lá. Sau khi thu hoạch cây, rửa sạch và phơi khô rễ, lá để bảo quản lâu dài hoặc sử dụng trực tiếp. Rễ của loài thảo dược này được sử dụng phổ biến tại Ấn Độ, Nhật Bản và một số nước châu Phi. Lá có thể nấu lên ăn hoặc làm nước uống.

• Người ta dùng rễ và bột vỏ cây để chữa vết thương, đau thấp khớp, bệnh lậu, lao, viêm và giang mai ở Ethiopia.
• Lấy phần rễ của cây và làm thành hỗn hợp sệt. Thêm nước, sữa và giấm vào hỗn hợp. Thuốc dán này được sử dụng để chữa bệnh cúm và sốt nước đen ở Nam Phi.
• Rễ có độc trong tự nhiên và để sử dụng, việc thanh lọc rễ là rất quan trọng. Rễ được cắt thành từng khúc nhỏ và ngâm trong nước vôi trong ba giờ. Rễ ngâm được vớt ra nhúng lại vào nước vôi trong. Quá trình này được lặp lại ba lần để thu được rễ bạch hoa xà tinh khiết.
• Nước ép từ rễ cây được sử dụng để tạo màu xanh và đen trong quá trình tạo hình xăm ở Hawaii.

Lưu ý: đây là loại cây cùng chi nhưng khác loài với bạch hoa xà của bài viết này, cần phân biệt rõ khi sử dụng làm thuốc.

Thanh hoa xà (Plumbago ariculata)

• Rễ và lá tán thành bột hít để giảm đau đầu.
• Kháng khuẩn và chống nấm.
• Rễ bột được cọ xát vào vết sẹo hoặc điều trị mụn cóc, làm lành vết thương.
• Lotion điều trị da nhờn, se khít lỗ chân lông to, làm sạch mồ hôi và bụi bẩn.
• Nước sắc rễ cây thanh hoa xà dùng trị hắc lào.

• Bột rễ có lợi cho các vấn đề liên quan đến xương và cũng được sử dụng để giảm viêm khớp.
• Lá và rễ đắp ngoài vết thương mới hoặc vết thương để cầm máu.
• Rễ cũng là một loại thuốc giảm đau rất hiệu quả giúp giảm đau và viêm quá mức.
• Nước sắc của rễ và cây được dùng trị sốt rét ở nhiều vùng khác nhau của Châu Phi. Rễ được sử dụng cho các tổn thương da ở Nigeria.

Cây bạch hoa xà (hoa lớn) có chữa bệnh không?

Trong các loại hoa xà có tại Mộc Nhiên Farm, riêng cây bạch hoa xà trong bài viết này không có tác dụng chữa bệnh. Ứng dụng nổi bật nhất của chúng là dùng để trang trí. Chúng phù hợp điểm tô cho không gian bằng những giỏ hoa trắng, hoặc những bụi cây xinh xắn bên sân vườn.

Các yếu tố cần thiết để cây bạch hoa xà phát triển tốt nhất

Đất trồng

Cây bạch hoa xà là loài cây dễ sống nên không quá kén đất trồng. Ưu tiên chọn những loại đất tơi xốp, giàu chất dinh dưỡng và giá thể phải có độ thoát nước tốt.

Phân bón

Thường xuyên bón phân hữu cơ cho cây để cây mau lớn. Vì chúng cho hoa liên tục nên sẽ nhanh cạn kiệt dinh dưỡng.

Tưới nước

Cây bạch hoa xà rất háu nước nên cần liên tục giữ đất ẩm. Tuy nhiên, cần lưu ý không tưới quá nhiều vì sẽ dễ dẫn đến tình trạng bị ngập úng.

Ánh sáng

Bạch hoa xà là một loại cây ưa sáng, thích hợp trồng ở những khu vực có nhiều nắng. Có thể trồng cây trong bóng râm nhưng sẽ ít hoa hơn.

Phòng sâu bệnh

Bạch hoa xà hiếm khi gặp phải sâu bệnh nhưng vẫn cần phải theo dõi và kiểm tra cây mỗi ngày để phát hiện và xử lý bệnh kịp thời.

Cắt tỉa cây hoa bạch xà

Hoa bạch xà nở liên tục và khá nhanh tàn. Vì nở hoa liên tục nên hầu như cây lúc nào cũng rực rỡ. Tuy nhiên, hoa tàn sẽ sớm khô lại trên cây. Vì thế chúng cần được cắt tỉa thường xuyên để giữ nét thẩm mỹ cho cây và không gian trang trí.

Tổng kết

Cây bạch hoa xà trong bài viết này vốn không có tác dụng chữa bệnh, nhưng dễ bị nhầm lẫn với các loại khác. Hy vọng Mộc Nhiên đã đem lại sự phân biệt rõ ràng để chúng ta sử dụng mỗi loại đúng với nhu cầu. Nếu dùng các loại khác để chữa bệnh, nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc chuyên môn.

^©Copyright by Moc Nhien Farm