Cây bằng lăng Bình Thuận

Sắc tím của cây bằng lăng gắn liền mật thiết với kỉ niệm của bao nhiêu lứa học trò. Mỗi lần hoa bằng lăng nở, cảm giác chia ly, buồn man mác lại ùa về, khiến con tim của người thưởng hoa không khỏi xao xuyến. Vì sao loài hoa lãng mạn này lại được chuộng trồng ở các nơi công cộng? Chúng có những ưu điểm vượt trội nào để trở thành một trong những loài hoa không thể quên của người Việt?

• Tên khoa học: Lagerstroemia Speciosa (L.) Pers
• Tên tiếng Anh: Pride of India
• Tên gọi khác:  bằng lăng nước, bằng lăng tím

Cây bằng lăng – nguồn gốc và phân bố

Bằng lăng là một trong số những loài cây bản địa của Ấn Độ. Chúng còn được tìm thấy ở những quốc gia Đông Nam Á như Lào, Campuchia, Việt Nam, Philippines... Cây thường mọc nhiều ở những khu vực có lượng mưa từ 1000 – 2000mm, dọc bờ sông và những nơi có độ ẩm cao.

Đặc điểm của cây hoa bằng lăng

• Bằng lăng thuộc loại cây thân gỗ, có chiều cao trung bình từ 5 – 10m. Đôi khi có thể cao tới 20m. Đường kính thân rộng 20 – 35cm. Thân cây phân thành nhiều nhánh, tán cây dày, rậm rạp.
• Lá nhẵn, to, hình elip, mép có răng cưa. Lá có bề rộng 4 – 8cm, dài 8 – 15cm và thường rụng theo mùa.

• Mỗi bông hoa bằng lăng có 6 cánh, màu tím hồng, nhưng đôi khi vẫn có một vài bông hoa màu hồng. Cánh hoa hình trứng, dài 2 – 3cm, mọc thành từng chùm ở ngọn. Tới mùa hoa, chúng phủ tím cả một góc trời thơ mộng. Cánh hoa mềm, mong manh, khi rụng xuống tạo thành thảm hoa dưới gốc cây, nhìn từ xa rất lãng mạn.
• Quả cây thuộc dạng quả nang, hình elip, có màu xanh tím khi còn non và hóa nâu khi chín. Hạt có màu nâu nhạt.

Bằng lăng Bình Thuận

Cây bằng lăng ở thôn Liêm Thái, xã Hồng Liêm, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận được đánh giá là cây hoa bằng lăng đẹp nhất Việt Nam. Mỗi khi hè tới, cây bằng lăng này lại thu hút được rất nhiều du khách tới tham quan và chụp ảnh.

Theo như chủ nhân của cây bằng lăng Bình Thuận này cho biết, đây là giống bằng lăng ổi được ông đào về ở khu rừng gần nhà trồng cách đây 24 năm. Lúc ấy, cây chỉ cao khoảng 1,5m. Hiện tại nó đã cao gần 6m và có tán xòe rất rộng, trông như một cây nấm.

Sức hút của nó đến từ những bông hoa nở đều từ trên ngọn xuống dưới tán cây. Mật độ hoa dày đặc hiếm thấy. Khó có thể rời mắt khỏi cảnh tượng tuyệt đẹp ấy.

Các loại bằng lăng phổ biến

Cây bằng lăng tím

Hay còn được gọi là bằng lăng nước. Giống bằng lăng này phổ biến nhất Việt Nam, thường thấy ở khắp các đường phố và khu vực công cộng. Nhờ có tán lá dày và rậm, chúng hay được trồng để trang trí và tạo vẻ đẹp cho cảnh quan. Mùa hoa nở thường kéo dài và rất rực rỡ.

Cây bằng lăng rừng

Bằng lăng rừng thường phát triển ở những khu vực miền núi, bên trên những cánh rừng, đồi, núi nguyên sinh. Điểm khác biệt lớn nhất giữa chúng và các loại bằng lăng khác là chúng mọc dại thay vì được trồng bởi bàn tay con người.

Cây chi bằng lăng Lagertroemia

Thường được biết đến với cái tên cây tử vi hoặc tường vi. Chúng được tìm thấy nhiều ở các quốc gia Đông Á và Châu Úc.

Phần thân hàng năm đều lột vỏ. Các phần vỏ bị lột không đồng đều, nằm xen kẽ những phần đã bị lột từ những năm trước khiến bề ngoài bị loang lổ, nhìn không được đẹp mắt. Hoa nhỏ và còn mỏng manh hơn cả các loại bằng lăng khác.

Cây bằng lăng ổi

• Tên khoa học: Lagerstroemia Calyculata Kurz
• Tên gọi khác: bằng lăng cườm

Hầu hết các đặc tính của loại này không khác nhiều so với bằng lăng tím. Chúng là một sự lựa chọn thay thế độc đáo cho bằng lăng tím mà nhiều người vẫn ưa chuộng. Giống này cũng được dùng làm thuốc trong y học cổ truyền.

Những ích lợi của cây bằng lăng

Thông thường, những cây bằng lăng được trồng có chiều cao từ 2 – 2,5m. Do vậy, chúng tạo bóng mát trong các trường học hay công viên, sân vườn….

Bộ tán vừa dày vừa cao của chúng cũng hữu ích trong việc thanh lọc không khí, khiến cho những người ngồi dưới gốc cây có cảm giác dễ chịu, thoải mái nhờ vào việc có được một nguồn không khí trong lành để hít thở.

Những bông hoa bằng lăng tím chính là điểm nhấn của loại cây này. Chỉ cần ghé mắt qua các trường học hay khu đô thị vào thời điểm cây ra hoa cũng đủ để khiến người nhìn không khỏi thán phục trước vẻ đẹp của chúng.

Ý nghĩa của hoa bằng lăng

• Hoa bằng lăng nở vào dịp hè, thời điểm các cô cậu học trò sắp kết thúc năm học. Nên nó còn thể hiện được nỗi buồn chia ly, từ biệt.
• Những bông hoa bằng lăng tím nở rộ sắp sân trường như ẩn giấu tâm tư và tình cảm của học trò mới lớn.
• Trong phong thủy, màu tím đại diện cho sự chung thủy và thuần khiết.

Bằng lăng dưới góc nhìn của y học cổ truyền

• Trong y học dân gian của người Philippines, lá cây bằng lăng có công dụng giảm lượng đường huyết trong cơ thể và giảm cân.
• Chiết xuất từ hoa có một số dược tính như khả năng chống oxy hóa và kháng khuẩn.
• Chiết xuất từ ​​quả có tác dụng chống buồn ngủ, chống tiêu chảy và gây độc tế bào.
• Chiết xuất từ ​​lá của cây bằng lăng còn có công dụng kháng khuẩn, chống viêm, ngăn ngừa béo phì, xơ vữa động mạch…
• Ngoài ra, vỏ cây được sử dụng để chữa đau bụng.

Cách trồng và chăm sóc cây hoa bằng lăng

Phương pháp nhân giống

• Sử dụng hạt để trồng cây là phương pháp hiệu quả nhất để nhân giống bằng lăng.
• Hạt giống được chọn nên được lấy từ cây bố mẹ có tuổi đời 10 – 20 năm, có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt.
• Chọn những quả có dấu hiệu bị nứt, đem phơi khô và tách lấy những hạt tốt.
• Ngâm hạt trong nước ấm trong khoảng 10 – 12 tiếng.
• Loại bỏ những hạt lép và ủ những hạt còn lại trong túi vải. Khi hạt có dấu hiệu nứt thì có thể đem đi gieo trồng.
• Những cây giống đạt chuẩn là những cây con khỏe, mọc thẳng, không có dấu hiệu bị sâu bệnh.

• Cây con trong vòng 2 – 3 năm đầu đời cần được chăm sóc kỹ lưỡng. Cần chú ý dọn cỏ quanh gốc và kiểm tra xem cây có bị sâu bệnh phá hại hay không. Bón phân cho cây mỗi năm 1 lần.
• Khi cây đạt chiều cao từ 2m trở lên thì coi như cây đã trưởng thành. Lúc này nên đưa cây vào khu vực hố đã chuẩn bị sẵn. Chọn khu vực rộng để cây đủ chỗ xòe tán.

Các yếu tố cần lưu ý khi chăm sóc cây hoa bằng lăng

Ánh sáng và nhiệt độ

Nên trồng cây ở những nơi có thời lượng ánh nắng chiếu trực tiếp ít nhất 6 giờ mỗi ngày. Càng được cung cấp nhiều ánh sáng, chúng càng phát triển mạnh mẽ và nhiều hoa hơn.

Bằng lăng là loài cây ưa thích khí hậu vùng ôn đới và cận nhiệt đới. Vì vậy, chúng sẽ sống tốt ở những nơi ấm áp và có đôi chút ẩm ướt. Nếu được trồng ở những vùng quá lạnh, cây sẽ phát triển kém và dễ chết.

Đây cũng là lý do chúng gần như là biểu tượng của mùa hè, cùng với hoa phượng. Các cây hoa màu tím được trồng ở đường phố, sân trường, giữa cái nắng chói chang chỉ càng thêm rực rỡ.

Đất trồng

Bằng lăng có thể sống được trên nhiều loại đất khác nhau, kể cả khu vực đất bị nhiễm phèn. Tuy nhiên, đất thịt pha cát, hay những loại đất giàu mùn, tơi xốp và có độ thoát nước tốt vẫn là ưu tiên hàng đầu. Nếu đất ở khu vực trồng cây nghèo dinh dưỡng, cần bổ sung thêm phân hữu cơ để cải thiện chất lượng đất, giúp cây phát triển tốt hơn.

Yêu cầu về nước

Cây bằng lăng có khả năng chịu hạn khá tốt. Đối với những cây đã lớn mà trồng chậu, nên tưới 1 hoặc 2 lần mỗi tuần trong thời kỳ ra hoa và trong những ngày nắng nóng. Thông thường, chỉ khi nào đất khô ráo mới nên tưới. Tránh tưới vào chiều tối hoặc ban đêm để hạn chế nấm bệnh. Với cây thả đất, rễ sẽ ăn sâu xuống và hút nước, gần như không cần tưới.

Phân bón

Đối với bằng lăng mới trồng, nên bón thúc một tháng một lần trong năm đầu. Khi cây đã phát triển, thì chỉ cần bón một lần mỗi năm vào mùa xuân.

Bón phân quá nhiều có thể khiến cây mọc nhiều lá, ra ít hoa và dễ khiến cây mắc bệnh.

Phòng trừ sâu bệnh

Không có quá nhiều trường hợp cây bằng lăng bị sâu bệnh tấn công nếu khâu chọn giống và chăm sóc cây được thực hiện kỹ lưỡng. Tuy vậy, vẫn cần thường xuyên quan sát cây để phát hiện và loại bỏ các loại côn trùng hoặc sâu bệnh hiếm gặp ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây.

Cắt tỉa

Bằng lăng thường ra hoa vào mùa hè, nên có thể thực hiện việc cắt tỉa vào cuối đông hoặc đầu xuân. Ưu tiên loại bỏ những cành có màu vàng hoặc nâu đậm, những cành này là cành già và yếu.

Sau mỗi đợt ra hoa, cần loại bỏ những bông hoa tàn những vẫn còn bám trên cây. Việc này giúp giảm thất thoát chất dinh dưỡng và thúc đẩy việc ra cành mới.

Tổng kết

Mỗi khi được nhìn ngắm những bông hoa bằng lăng nở, ký ức về tuổi học trò lại ùa về, nhiều hoài niệm biết bao. Sự xinh đẹp và diễm lệ ấy thật khó có thể cưỡng lại được, đặc biệt với những người yêu màu tím mộng mơ. Không chỉ vậy, chúng còn rất dễ trồng và có thể cho bóng mát vào những ngày hè oi bức. Vì vậy, bằng lăng là một sự lựa chọn không thể hợp lý hơn nếu bạn yêu sắc tím.

^©Copyright by Moc Nhien Farm